Istnienie Państwa Miasta Watykan jest ściśle związane z Kościołem katolickim i jego centralnymi organami nazywanymi Stolicą Apostolską. Państwo Miasto Watykan i Stolica Apostolska są odrębnymi podmiotami prawa międzynarodowego, które łączu osoba Papieża. Kościół katolicki jest przede wszystkim wspólnotą wyznaniową realizującą misję zbawczą. Państwo Miasto Watykan jest natomiast podmiotem prawnym spełniającym wymogi prawne państwa, które istnieje w celach instytucjonalnych, jako środek zabezpieczenia rzeczywistej i widzialnej niezależności Papieża w pełnieniu jego misji w świecie. W rzeczywistości jednak unia między Kościołem katolickim i Państwem Miastem Watykan jest tak silna, że oba podmioty są powszechnie uznawane za jeden.
Istnienie najmniejszego państwa na świecie, a jednocześnie zupełnie wyjątkowego w skali światowej, ponieważ jego obywatelami są przede wszystkim osoby duchowne, reguluje konstytucja z 26 listopada 2000 roku. Państwo Miasto Watykan jest monarchią, państwem wyznaniowym. Na jego czele stoi Papież – Najwyższy Kapłan, posiadający pełnie władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. W praktyce jednak w Jego imieniu władzę sprawują określone instytucje.
Władzę ustawodawczą nad Państwem Miastem Watykan sprawuje Komisja dla Państwa Miasta Watykan, złożona z Kardynała Przewodniczącego i innych kardynałów, mianowanych przez Papieża na pięć lat. Komisja korzystając z pomocy ekspertów przygotowuje projekty ustaw. Władza wykonawcza jest natomiast sprawowana przez Przewodniczącego Komisji, którego wspierają Sekretarz Generalny i Zastępca Sekretarza Generalnego. Kluczową instytucją w zakresie władzy wykonawczej w Państwie Mieście Watykan jest Gubernatorat Państwa Miasta, na którego czele stoi Przewodniczący Komisji. Gubernatorat jest instytucją przez którą dokonuje się faktyczny zarząd nad Państwem Miastem Watykan.
W zakres Gubernatoratu wchodzą instytucje administracyjne, sądowe lub śledcze, jaki i wiele słynnych instytucji w Watykanie takich jak Tajne Archiwum Watykańskie, L’Osservatore Romano, Radio Watykańskie, Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej. W zakres Gubernatoratu wchodzi też Żandarmeria, która jest służbą śledczą odpowiedzialną za bezpieczeństwo i ochronę na terenie Watykanu.
Zarządzanie relacjami Państwa Miasta Watykan z innymi państwami należy do zadań Papieża, wykonującego te obowiązki za pomocą Sekretariatu Stanu, który jest dykasterią Kurii Rzymskiej, a nie instytucją Gubernatoratu Państwa Miasta Watykan.
Źródła:
www.vaticanstate.va