Pomoc prawna adwokata w uzyskaniu wyroku stwierdzającego, że małżeństwo zostało zawarte ważnie i nadal obowiązuje

Udział adwokata w procesach o stwierdzenie nieważności małżeństwa kanonicznego naturalnie kojarzy się z pomocą prawną adwokata w celu uzyskania nieważności małżeństwa. Adwokat może jednak również brać udział w procesie działając na rzecz orzeczenia, że małżeństwo jest ważne i nadal obowiązuje. Adwokat ma do tego prawo, ponieważ zadaniem adwokata jest obrona praw stron, a nie obrona nieważności małżeństwa, chodź większość stron biorących udział w procesie rozumie obronę swoich praw, jako obronę nieważności małżeństwa. Adwokat może jednak również reprezentować stronę opowiadającą się za ważnością małżeństwa. Każda ze stron ma prawo do zajęcia stanowiska w procesie, czy uważa małżeństwo za ważne lub nie. Jeśli strona uzna, że małżeństwo było zwarte ważnie i nadal obowiązuję, udział adwokata w interesie takiej strony jest jak najbardziej zasadny. Tym bardziej, biorąc pod uwagę, że w dzisiejszych czasach ludzie zawierający małżeństwo nie mają w ogóle wiedzy, jakie prawo kanoniczne przewiduje obowiązki małżeńskie, co powoduje, że często dochodzi do rozpadu małżeństw z powodów bardzo błahych, lub z powodów problemów małżeńskich, które były jednak do przezwyciężenia.

Obroną ważności małżeństwa zajmuję się z urzędu obrońca węzła, który obligatoryjnie bierze udział w każdym procesie o nieważność. Jednak funkcję obrońcy węzła sprowadzają się w praktyce jedynie do formułowania pytań i przedstawienia pod koniec procesu uwag za ważnością. Udział adwokata w procesie w imieniu strony opowiadającej się za ważnością daje o wiele więcej. Po pierwsze adwokat dokonuje szczegółowej analizy stanu faktycznego sprawy, tym samym znajdując wszelkie fakty za ważnością. I następnie te fakty mogą być zwarte w piśmie do sądu kościelnego, w którym strona odpowiada na skargę, że opowiada się za ważnością. Adwokat ustala więc najpierw dokładnie stan faktyczny sprawy i tworzy całą strategię dowodową i koordynuje ją w procesie, wykonując na rzecz strony wszelkie czynności procesowe. Różnica więc między obrońcą węzła a adwokatem polega na tym, że adwokat oprócz tych czynności, które wykonuje obrońca węzła robi dla strony o wiele więcej, ponieważ obrońca bazuje wyłącznie na informacjach dostarczonych do sądu, adwokat zaś sam tworzy akta sprawy.

Warto też podkreślić, że prawo kanoniczne stwarza dziś duże możliwości stwierdzania nieważności małżeństwa, ponieważ kan. 1095 n. 3 stanowiący o nieważności małżeństwa z przyczyn natury psychicznej tak naprawdę stanowi katalog otwarty wszelkich możliwych przyczyn nieważności małżeństwa. W tej perspektywie udział profesjonalnego pełnomocnika w interesie strony dowodzącej, że małżeństwo jest ważne może być bardzo pomocny.

 

 

Czy trzeba odpowiadać na skargę o nieważność małżeństwa kościelnego?

Proces o stwierdzanie nieważności małżeństwa kanonicznego, niepoprawnie nazywany procesem o rozwód kościelny rozpoczyna się od złożenia przez stronę powodową skargi powodowej.

Zgodnie z kan. 1676 § 1 kodeksu prawa kanonicznego, przewodniczący sądu kościelnego, po wpływie skargi o nieważność małżeństwa kanonicznego do sądu, jeżeli uważa, że posiada ona jakieś podstawy, winien ją przyjąć, a następnie nakazać przesłanie jej do strony pozwanej, która będzie miała termin piętnastu dni na wyrażenie swojego stanowiska odnośnie do żądania strony powodowej.

Ten moment w procesie bardzo często dla stron, które są pozwane jest pewnym zaskoczeniem. Wynika to z tego, że strona pozwana nie była wcześniej informowana przez stronę powodową o tym, że dojdzie do tego typu postępowania. Poza tym procedura procesów kanoniczych jest czymś zupełnie innym niż procedura cywila. Wiedza na ten temat nie jest powszechna. W skardze powodowej mogą być zawarte stwierdzania, że strona powodowa zarzuca pozwanej np.: niezdolność psychiczną do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, lub symulację zgody małżeńskiej lub wykluczenie nierozerwalności małżeństwa. Oczywiście osoba, która nie jest biegła w prawie kanonicznym, może nie rozumieć zwrotów prawniczych, jakie są użyte w skardze lub je błędnie interpretować. Stąd naturalne jest, że strona pozwana będzie zadawać sobie pytanie, czy musi w ogóle na te pismo odpowiadać?

Odpowiedź jest taka – nie musi. Jednakże, jeśli proces o nieważność nie jest stronie pozwanej czymś obojętnym, to jak najbardziej powinna na skargę odpowiedzieć, i przedstawić sądowi kościelnemu swoje stanowisko w tej sprawie. Zlekceważenie procesu o nieważność może skutkować tym, że w procesie zapadnie wyrok, który dla strony pozwanej może być krzywdzący, niesprawiedliwy np.: orzeczenie będzie stanowić, że małżeństwo jest nieważne z przyczyn leżących tylko po stronie pozwanej, mimo że obiektywna prawda o małżeństwie może być zupełnie inna. Jeśli jednak strona pozwana nie podejmie żadnych działań, nie odpisze nic nic do sądu kościelnego, w aktach procesu nie znajdą się żadne fakty na jej obronę.

Odpowiedź na skargę do sądu biskupiego jest jedenym z najważniejszych momentów w procesie dla strony pozwanej. Jest to moment, w którym strona pozwana może nie tylko odnieść się do zarzutów drugiej strony, ale może też wskazać sądowi kościelnemu, że nieważność zachodzi po stronie przeciwnej, czyli tej, która wniosła skargę o nieważność. Strona pozwana również w piśmie odpowiadającym na skargę powinna wskazać fakty dowodzące jej interesu prawnego i stanowiska w sprawie. Niestety moment ten zostaje często przez strony pozwane zaniedbany. Wynika to z nieznajomości prawa kanonicznego. Nawet jeśli strona pozwana zdecyduje się odpowiedzieć na skargę samodzielnie, to brak wiedzy dotyczący dowodzenia nieważności w kanonicznych procesach małżeńskich, już na wstępie może pozbawić stronę pozwaną skutecznej i przemyślanej obrony, oraz sprawić, że strona pozwana będzie błędnie rozumiała znaczenie pewnych faktów i okoliczności, jakie wytypują w sprawie.

Jak powrócić do Kościoła katolickiego po dokonaniu apostazji?

apostazjaApostazja jest formalnym wystąpieniem z Kościoła. Jej skutkiem kanonicznym jest ekskomunika powodująca: niemożność sprawowania i przyjmowania sakramentów oraz sprawowania sakramentaliów; zakaz ministerialnego udziału w obrzędach kultu; zakaz wykonywania posług, urzędów i zadań w Kościele; zakaz przynależności do publicznych stowarzyszeń, ruchów i organizacji kościelnych; zakaz otrzymania pogrzebu katolickiego. W ostatnim czasie coraz więcej mówi się o możliwości dokonania apostazji. Wiedza na ten temat staje się coraz bardziej powszechna. Mało jest natomiast informacji o możliwości powrotu do Kościoła po dokonaniu apostazji, dlatego też poniżej zostanie opisana procedura powrotu do Kościoła.

Podstawą prawną w Polsce procedury powrotu do Kościoła jest uchwała KEP z 7 października 2015 r., dotycząca wydania Dekretu Ogólnego Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła. Zgodnie z p. 16 dekretu osoba chcąca powrócić do Kościoła musi zgłosić się do proboszcza i złożyć pisemną prośbę, która ma zawierać dane personalne, dane dotyczące daty i parafii chrztu, dane dotyczące daty i miejsca, którym zostało złożone oświadczenie woli o wystąpieniu z Kościoła, krótką informację na temat motywów i okoliczności wystąpienia z Kościoła oraz pragnienie powrotu do Kościoła.

Następnie proboszcz jeśli uzna, że osoba zwracająca się z prośbą powrotu do Kościoła jest już gotowa do powrotu do życia sakramentalnego zwraca się w jej imieniu do ordynariusza miejsca przebywania apostaty, którym najczęściej jest biskup diecezjalny. W przypadku wydania decyzji pozytywnej następuje uwolnienie z kary ekskomuniki i powrót do pełnej wspólnoty z Kościołem.

Podsumowując należy zauważyć, że obecna procedura powrotu do Kościoła nie jest skomplikowana. Sprowadza się właściwie do złożenia pisemnej prośby o pragnieniu powrotu u proboszcza.

Jaki jest właściwy sąd w sprawach o nieważność małżeństwa żołnierzy?

WojskoW Kościele katolickim żołnierze podlegają pod Ordynariat Polowy. Jest to zrównana prawnie z diecezją struktura Kościoła, na której czele stoi Biskup Polowy. Funkcjonowanie ordynariatów wojskowych zostało uregulowane przez konstytucję apostolską Spirituali Militum Curae.
Zgodnie z p. I.3 statutu, do Ordynariatu Polowego należą katolicy:

  1. żołnierze zawodowi, ich współmałżonkowie, dzieci, także pełnoletnie, o ile mieszkają w domu rodziców oraz rodzice i krewni zamieszkujący razem z nimi;
  2. żołnierze w czynnej służbie wojskowej (niezawodowi), w czasie pełnienia tej służby;
  3. pracownicy cywilni, zatrudnieni na stałe w jednostkach (instytucjach) wojskowych oraz w domach prywatnych osób pełniących zawodową służbę wojskową;
  4. uczniowie szkół wojskowych;
  5. zatrudnieni lub przebywający w szpitalach wojskowych, w domach starców i w podobnych instytucjach wojskowych;
  6. członkowie instytutów zakonnych i wierni świeccy zatrudnieni na stałe przez Ordynariusza Polowego lub za jego zgodą.

Wymienione wyżej osoby stanu świeckiego również mogą napotkać tak duże problemy natury małżeńskiej, że będą chciały przeprowadzić proces o nieważność małżeństwa. Sądem właściwym dla osób wymienionych powyżej, zgodnie z p. 17 statutu Ordynariatu Polowego w Polsce jest Trybunał Metropolitalny w Warszawie, zaś sądem apelacyjnym Trybunał Metropolitalny w Gnieźnie. Dlatego też skargę powodową zaskarżającą nieważne małżeństwo trzeba będzie skierować do Sądu Metropolitalnego w Warszawie.

Wykluczenie nierozerwalności

Proces o stwierdzenie niewazności małżeństwa

Wykluczenie nierozerwalności małżeństwa jest rodzajem częściowej symulacji. Polega ona na tym, że strona wchodząc w związek katolicki, zakładający nierozerwalność małżeństwa, życie ze sobą aż do śmierci, nie traktuje tego poważnie, i pozostawia sobie prawo do rozwodu. Najczęściej w sprawach, w których występuje taka sytuacja małżonek zakłada, że weźmie rozwód jeśli coś się w małżeństwie nie będzie układać, jeśli będą występować w nim jakieś poważne problemy.

Założenie wykluczające nierozerwalność musi nastąpić jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego i w chwili zawierania związku małżeńskiego. Kościół katolicki nie udziela rozwodów, oznaczających trwały i całkowity zanik pożycia duchowego i fizycznego, który może nastąpić po pewnym czasie. W postępowaniach o nieważność udowadnia się, że małżeństwo było nieważne od samego początku. A więc przyczyna nieważności musi istnieć od samego początku. Ukazanie, że ktoś nawet zaraz po zawarciu związku małżeńskiego założył, że weźmie rozwód, ale nie zakładał tego przed zawarciem związku, pod wykluczenie nierozerwalności już się nie kwalifikuje.

Założenie wykluczenia nierozerwalności musi być pewne. Nie może być to wahanie. Czyli osoba zawierająca małżeństwo musi być przekonana o tym, że jeśli coś się nie uda, na pewno weźmie rozwód. Często idzie to w parze z tzw. mentalnością rozwodową, światopoglądem tj. małżonek zanim jeszcze zawarł małżeństwo uważał, że każdy człowiek ma prawo do rozwodu. I może nawet przed zawarciem małżeństwa manifestować swoje poglądy w różnych sytuacjach np.: namawiając koleżankę, która wcześniej zawarła małżeństwo, które się nie układa, że nie powinna się męczyć i wziąć rozwód.

Jak widać, nie wystarczy napisać pisma do sądu kościelnego, że któraś ze stron wykluczała nierozerwalność, aby uzyskać stwierdzanie nieważności małżeństwa z powodu wykluczenia nierozerwalności. Uzyskanie nieważności z tytułu wykluczania nierozerwalności wymaga nie tylko wiedzy z zakresu prawa kanonicznego, ale też staranności przy dowodzeniu.

 

 

 

Przymus i bojaźń

przymus i bojaźń

Jedną z dość częstych wad zgody występujących w procesach kanonicznych jest przymus i bojaźń. Kan. 1103 kodeksu prawa kanonicznego stanowi, że nieważne jest małżeństwo, które zostało zawarte pod przymusem lub pod wpływem ciężkiej bojaźni z zewnątrz, choćby nieumyślnej, od której jedyną drogą uwolnienia się jest zawarcie małżeństwa.

Przymus oznacza pewną presję, jakiś rodzaj nacisku, który wbrew woli osoby powoduje u niego pewne zachowanie. Bojaźń natomiast oznacza stan jakiegoś niepokoju, które powstaje pod wpływem niebezpieczeństwa. Prawo kanoniczne zakłada, ze decyzja o zawarciu związku małżeńskiego musi być wolna od przymusu i bojaźni, w związku z tym ustawodawca odmówił takim małżeństwom ważności.

Warto zwrócić tu uwagę, na użycie terminu „ciężkiej bojaźni”. Oznacza to, że przyczyny bojaźni muszą być naprawdę obiektywnie poważne. Nie mogą to być subiektywne stany niepokoju, ale musi być to rodzaj niebezpieczeństwa, który realnie wzbudzałby niepokój u większości ludzi.

Przyczyny bojaźni muszą więc być poważne i obiektywne np.: popełnianie samobójstwa, utrata majątku, doprowadzenie do sytuacji rujnującej reputację.

Udowodnienie przymusu i bojaźni nie należy jednak do rzeczy prostych. Proces o nieważność małżeństwa kościelnego mimo tego, że dotyczy rzeczywistości religijnej – sakramentalnej, jest realnym procesem sądowym, w którym strony chcąc dowieść swojej racji, muszą mieć wiedzę, jakie fakty w sprawie są najbardziej istotne, i jak należy je udowodnić. Dlatego też osoba uczestnicząca w procesie o nieważność, powinna być świadoma tego, że tak samo jak w sprawach cywilnych, profesjonalna pomoc prawna jest czymś bardzo pomocnym, tak samo w procesie o nieważność małżeństwa kanonicznego korzystanie z pomocy prawników – kanonistów, czyli osób specjalistycznie wykształconych w zakresie prawa kanonicznego pozwala uniknąć błędnej i nieprzemyślanej obrony. Korzystanie z pomocy prawnika często też wiąże się z pytaniami – ile kosztuje „rozwód kościelny”? Ile może kosztować pomoc prawnika kanonisty? Zazwyczaj koszty ustalane są indywidualnie, i przede wszystkim zależą od angażu czasowego prawnika.

 

 

Wykluczenie potomstwa

potomstwoNierzadko zdarza się, że procesy o nieważności małżeństwa kanonicznego dotyczą wykluczenia potomstwa. W kodeksie prawa kanonicznego nie ma jednak takiego tytułu, dlatego też sprawy dotyczące wykluczenia potomstwa wnoszone są do sądów biskupich z tytułu symulacji częściowej, kan. 1101 par. 2, który stanowi, że jeśli jedna ze stron albo obydwie pozytywnym aktem woli wykluczałyby małżeństwo, jego istotny element lub przymiot zawierają je nieważnie.

Symulacja, polegająca na wykluczeniu potomstwa charakteryzuje się tym, że strona pozornie akceptuje posiadanie dzieci w małżeństwie, natomiast tak naprawdę wyklucza ich posiadanie.

Wykluczenie posiadania dzieci już po ślubie, nie będzie kwalifikowało sprawy do nieważności z tego tytułu.

 

Proces o nieważność małżeństwa – wyjaśnianie niektórych pojęć

malmesbury

Adwokat kościelny / Pełnomocnik – prawnik reprezentujący stronę w procesie o nieważność małżeństwa. Jego uprawnienia reguluje kodeks prawa kanonicznego, instrukcja procesowa Dignitas Connubii, oraz motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus.

Audytor – sędzia, który zbiera materiał dowodowy mający ustalić stan faktyczny. Natomiast materiał dowodowy do sądu kościelnego dostarcza sama strona powodowa lub pozwana, chcąc określone fakty udowodnić. Niewątpliwie strony przy dowodzeniu są o wiele bardziej skuteczne jeśli korzystają z pomocy prawnika kanonisty.

Dekanat – jednostka organizacyjna w diecezji Kościoła katolickiego obejmująca zasięgiem określony rejon, na którego terytorium znajduje się pewna liczna parafii np.: Dekanat Świnoujście w Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, Dekanat Sopot w Archidiecezji Gdańskiej. Dekanatem kieruje dziekan.

Dyskusja sprawy – moment w procesie kanonicznym, kiedy strony mogą zapoznać się z aktami, oraz zgłosić uwagi.

Dyspensa super rato – nazwa procedury polegającej na uzyskaniu dyspensy od małżeństwa ważnie zawartego, ale niedopełnionego.

Instrukcja sprawy – czas w procesie kiedy gromadzone są dowody, najczęściej przesłuchanie świadków.

Kancelaria kanoniczna, kancelaria prawa kanonicznego, kancelaria adwokata kościelnego – tak zazwyczaj nazywają się kancelarię świadczące pomoc w zakresie pomocy w uzyskaniu nieważności małżeństwa kanonicznego. Prawo kanoniczne nie reguluje jednak nazewnictwa tego typu działalności.

Kanonista – określenie prawnika, będącego absolwentem prawa kanonicznego.

Konkordat – jest to umowa międzynarodowa zawierana między Stolicą Apostolską, a danym państwem. Reguluje wzajemne relację. Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską został zawarty 28 lipca 1993 r, a następnie ratyfikowany 23 lutego 1998 r. Konkordat zagwarantował Kościołowi autonomię prawną, polegającą na tym, że Kościół rządzi się w swych sprawach własnym prawem – prawem kanonicznym m. in. w sprawach dotyczących małżeństwa kanonicznego. Stolicę Apostolską przy zawieraniu konkordatu reprezentuje nuncjusz apostolski.

Niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej – najczęstszy tytuł ( kanon. 1095 n. 3 ) z którego rozpatrywana jest nieważność małżeństwa. Nie chodzi tu o chorobę psychiczną, ale raczej o wady charakteru. Przyczyną psychiczną z której rozpatrywana jest nieważność małżeństwa kościelnego bardzo często bywa niedojrzałość. Niedojrzałość może przejawiać się wysokim egoizmem, utrudniającym relację międzyosobowe.

Obrońca węzła małżeńskiego – występuje w procesie przeciwko nieważności, jego celem jest przedstawianie wszystkich dowodów na rzecz ważności małżeństwa.

Ordynariusz – najczęściej w procesach kanonicznych odnosi się do biskupa diecezjalnego, chodź te pojęcie jest szersze.

Powód- osoba występująca ze skargą powodową.

Pozwany – z zasady w procesach o nieważność przedstawiający inne stanowisko niż powód.

Rota Rzymska – najwyższy trybunał w sprawach o nieważność w Kościele katolickim.

Skarga powodowa – pismo zaskarżające nieważność małżeństwa.

Stwierdzenie nieważności małżeństwa kanonicznego – taka jest poprawna nazwa wyroku w którym orzeka się nieważności małżeństwa kanonicznego. Inne nazwy np.: unieważnienie ślubu kościelnego, unieważnienie małżeństwa kościelnego, rozwód kościelny są popularne, ale niepoprawne.

Sąd Biskupi – miejsce gdzie odbywa się proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa kanonicznego. Zazwyczaj każda diecezja ma swój sąd. Zdarza się jednak, że Sąd może być dla kilku diecezji np.: Sąd Metropolitalny Warszawski jest również właściwy dla Diecezji Warszawsko – Praskiej, oraz Ordynariatu. Oprócz nazwy sąd biskupi mogą też występować inne określania np.: sąd kościelny, trybunał kościelny, sąd metropolitalny, lub trybunał metropolitalny.

Wikariusz sądowy, oficjał – urzędnik Kurii zarządzający sądem kościelnym

Właściwość sądowa – oznacza, że nie każdy sąd jest właściwy do rozpatrzenia nieważności małżeństwa. Właściwy jest sąd zawarcia małżeństwa oraz miejsca gdzie przebywa strona pozwana lub powodowa np: miejscem zawarcia małżeństwa jest Warszawa, strona powodowa zamieszkuje w Łodzi, a strona pozwana w Giżycku. W tym przypadku osoba chcąca rozpocząć proces będzie miała wybór miejsca procesu między sądami biskupimi Archidiecezji Łódzkiej, Archidiecezji Warszawskiej, i Diecezji Ełckiej, ponieważ Giżycko przynależy do Diecezji Ełckiej.

Czy można zawrzeć małżeństwo tajnie?

Małżeństwo tajnePrawo kanoniczne dopuszcza zawarcie tajnego małżeństwa kościelnego, jednakże spełnione muszą być pewne warunki. Kan. 1130 kodeksu prawa kanonicznego stanowi, że ordynariusz miejsca może zezwolić na zawarcie takiego małżeństwa na skutek poważnej i naglącej przyczyny.

W przypadku zawarcia małżeństwa bez zgody ordynariusza, małżeństwo będzie ważne, ale niegodziwe. Ważną i naglącą przyczyną mogą być zaś bardzo różne sytuacje. Kodeks kanoniczny nie zawiera katalogu takich sytuacji. Może więc chodzić o doznanie zarówno ekonomicznych szkód ( np.: rodzice jednej ze stron nie akceptują małżeństwa, i w przypadku jego zwarcia mogą powziąć kroki pogarszające sytuację ekonomiczną strony ), jak również szkód o charakterze społecznym ( np.: wyjdzie na jaw, że osoby, które uchodziły za małżonków, tak naprawdę żyły w konkubinacie ). Mogą wchodzić też w grę inne poważne przyczyny ( np.: sytuacje dotyczące zagrożenia życia lub zdrowia ).

Ordynariusz miejsca, asystujący, świadkowie, oraz małżonkowie zobowiązani są do zachowania tajemnicy o zawarciu małżeństwa. Obowiązek zachowania tajemnicy przez ordynariusza miejsca ustaje jeśli z powodu jej zachowania zagraża poważne zgorszenie lub wielka szkoda dla świętości małżeństwa. Strony powinny być o tym powiadomione. W przypadku zawarcia tajnego małżeństwa musi też nastąpić przeprowadzenie badań przedmałżeńskich, jednakże jest ono dokonywane również tajnie.

Na koniec tajne zwarte małżeństwo jest zapisywane w specjalnej księdze, przechowywane w tajnym archiwum kurii.

Apelacja

Dla osób, które czują się pokrzywdzone niekorzystnym dla siebie wyrokiem, w kodeksie prawa kanonicznego przewidziane jest prawo apelacji. Istnieją jednak wyjątki, kiedy takie prawo nie przysługuje.

Apelacja jest niemożliwa od wyroku samego Papieża lub Sygnatury Apostolskiej; od wyroku dotkniętego wadą, chyba, że jest połączona ze skargą o nieważność; od wyroku, który przeszedł w stan rzeczy osądzonej; od dekretu sędziego lub wyroku przedstanowczego, które nie mają mocy ostatecznego wyroku, chyba, że jest złączona z apelacją od ostatecznego wyroku; od wyroku lub dekretu w sprawie w w stosunku do której prawo zastrzega, że rzecz powinna być jak najszybciej rozstrzygnięta.

W przypadku apelacji należy odróżnić od siebie dwa terminy. Termin na zgłoszenie apelacji, oraz termin na wniesienie apelacji. Strona ma prawo w zawitym terminie piętnastu dni od ogłoszenia wyroku zgłosić sędziemu, że będzie wnosić apelację. Następnie należy w terminie jednego miesiąca wnieść uzasadnioną apelację do sędziego do którego apelacja jest kierowana. Sędzia może udzielić stronie dłuższego terminu na poparcie apelacji, niż jeden miesiąc.

Apelacja powinna zawierać prośbę do wyższego sędziego o zmianę zaskarżonego wyroku, oraz argumenty jakie za tym przemawiają. Do apelacji należy również dołączyć odpis zaskarżanego wyroku.

W praktyce powodem wniesienie apelacji może być pojawianie się nowych dowodów, które mogą mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy np.: zeznania świadka, który dobrze zna okoliczności zaskarżanego małżeństwa, natomiast wcześniej nie mógł brać udziału w sprawie.

Apelacja wymaga większego wkładu pracy od prawnika, ponieważ wchodzi w grę większa liczba faktów do analizy.

Sądami apelacyjnymi w Polsce, mającymi największą właściwość apelacyjną są:

-Sąd Metropolitalny Warszawski.

-Sąd Metropolitalny Poznański

Sąd Metropolitalny Warszawski jest sądem apelacyjnym dla 5 sądów kościelnych: Sądu Metropolitalnego Poznańskiego, Sądu Metropolitalnego Łódzkiego, Sądu Metropolitalnego Lubelskiego, Sądu Diecezji Płockiej, Sądu Diecezji Radomskiej.

Natomiast Sąd Metropolitalny Poznański jest sądem apelacyjnym dla 4 sądów kościelnych: Sądu Metropolitalnego Warszawskiego, Sądu Metropolitalnego Wrocławskiego, Sądu Metropolitalnego Gnieźnieńskiego, Sądu Metropolitalnego Szczecińsko -Kamieńskiego.